Η Πυραμίδα της Γκιζα

Οι πυραμίδες της Γκίζας είναι το αρχαιότερο σωζόμενο μνημείο από τα επτά θαύματα του αρχαίου κόσμου  και είναι οι πιο διάσημες πυραμίδες του κόσμου. Βρίσκονται στην Αίγυπτο. Η κατασκευή χρονολογείται στο 2580π.Χ. και βρίσκονται στην Νεκρόπολη της Γκίζας. Το σύμπλεγμα πιθανολογείται ότι χρησιμοποιήθηκε για τον ενταφιασμό Φαραώ και κατασκευάστηκε από την τέταρτη δυναστεία των Αιγυπτίων

Στην αρχαία Νεκρόπολη της Γκίζας ανήκουν: η Πυραμίδα του Χέοπα, γνωστή και ως "η Μεγάλη Πυραμίδα", η λίγο μικρότερη Πυραμίδα του Χεφρήνου και η σχετικά μετρίου μεγέθους Πυραμίδα του Μυκερίνου. Ανήκουν και οι τρεις στην Τέταρτη Δυναστεία. Όλες μαζί σχημάτιζαν ένα απέραντο συγκρότημα από μικρότερες πυραμίδες (των βασιλισσών), νεκρικούς ναούς, Μαστάμπες και τάφους αξιωματούχων. Στη Νεκρόπολη ανήκει και η περίφημη Μεγάλη Σφίγγα.

Από τα επτά θαύματα του κόσμου, μόνο οι πυραμίδες της Γκίζας υπάρχουν μέχρι αυτές τις μέρες. Αν και έχει φθαρεί μεγάλο μέρος του λευκού ασβεστόλιθου του περιβλήματος και οι γύρω ναοί έχουν καταστραφεί ολοκληρωτικά, το ύψος και το μέγεθος αυτών των τεράστιων κατασκευών ακόμα εντυπωσιάζει τους επισκέπτες. Η κατασκευή τους θεωρείται ένα από τα μεγαλύτερα επιτεύγματα της ιστορίας, και μέχρι σήμερα οι μέθοδοι που χρησιμοποιήθηκαν από τους αρχαίους τεχνίτες για την κατασκευή αυτή, είναι θέμα που προκαλεί πολλές διαφωνίες.
Συγκεκριμένα υπάρχουν παραπάνω από 80 πυραμίδες στην Αίγυπτο οι οποίες έχουν χτιστεί σε μία περίοδο περίπου 1000 ετών, αλλά αυτές της Γκίζας είναι οι μεγαλύτερες και οι πιο αντιπροσωπευτικές λόγω της σταθερότητας της κατασκευής τους. Οι πυραμίδες της Γκίζας χτίστηκαν από τρεις Βασιλείς της 4ης δυναστείας, τον Khufu (γνωστός ως Χέοπας), τον Khafre (Chephren), και τον Menkaure (Mycerinus). Η πυραμίδα του Khufu (2551-2528 π.Χ.) είναι η μεγαλύτερη και η πιο γνωστή ως η μεγάλη πυραμίδα. Για παραπάνω από 4000 χρόνια ήταν το ψηλότερο κατασκεύασμα στον κόσμο.

Η Σημασία της οικοδόμησης

Οι αιγυπτιακές πυραμίδες των αρχαίων και μέσων Βασιλείων ήταν υπερκατασκευές των Βασιλικών τάφων. Σχεδιάστηκαν συμπαγή και ογκώδη για να προστατεύουν το σώμα του Βασιλιά, το πυραμοειδές σχήμα πιθανότατα χρησιμοποιήθηκε για λόγους συμβολισμού. Η πυραμίδα είχε σκοπό να βοηθήσει τον Βασιλιά στην αναληψή του στον παράδεισο, και το σχήμα της συχνά παρομοιάζεται με ένα δρόμο-ράμπα που οδηγεί στον ουρανό. Συνδέεται επίσης με τον αρχέγονο τύμβο ο οποίος αναδύθηκε από τα νερά του χάους στην εποχή της δημιουργίας. Επιπλέον, το πυραμοειδές σχήμα μπορεί να αποτελεί ηλιακό σύμβολο, το οποίο αναπαριστά σε συμπαγή και τρισδιάστατη μορφή τις πλάγιες ακτίνες του ηλιακού φωτός, οι οποίες κάποιες φορές φαίνεται να διαπερνούν τα σύννεφα. Όποια και να ήταν η συμβολική σημασία του σχήματος των πυραμίδων, είναι εμφανές ότι οι Αιγύπτιοι προσπαθούσαν να χτίσουν την ψηλότερη κατασκευή που είχε δημιουργηθεί μέχρι εκείνη την εποχή. Ένας πυραμοειδής σωρός από συμπαγή λιθοδομή ήταν και ο πιο επιτυχημένος τρόπος για να πετύχουν το σκοπό τους.
Η πυραμίδα ήταν μόνο ένα τμήμα του συνόλου του τύμβου. Η κάθε πυραμίδα ήταν τοποθετημένη σε έναν περιφραγμένο χώρο με ένα ναο στην ανατολική πλευρά. Επίσης υπήρχε ακόμα ένας ναός κοντά στο ποτάμι, ο οποίος συνδεόταν με τον άλλο με ένα μακρύ μονοπάτι διακοσμημένο με διάφορα ανάγλυφα.

Εργασίες προετοιμασίας της επιλεγμένης τοποθεσίας

Πολύ μεγάλη σημασία είχε και η επιλογή της κατάλληλης τοποθεσίας για την κατασκευή του κάθε ναού. Η τοποθεσία της Γκίζας προφανώς επιλέχθηκε λόγω της στρατηγικής θέσης που κατέχει η κοιλάδα του Νήλου (στη δυτική όχθη), όπου η δύση συνδέεται με την δύση του ηλίου και τον θάνατο. Επιπλέον ο ασβεστόλιθος που χρησιμοποιήθηκε στο εξωτερικό περίβλημα, παρείχε συμπαγές αποτέλεσμα για το μαζικό βάρος των κατασκευών και επίσης αποτέλεσε άφθονο υλικό για την κατασκευή των συμπαγών πυρήνων.
Οι εργασίες στη τοποθεσία που επιλέχθηκε ξεκίνησαν με έργα υποδομής (εκσκαφές, διαμόρφωση εδάφους, κ.τ.λ.). Οι Αιγύπτιοι φαίνεται ότι χρησιμοποίησαν απλά εργαλεία, όπως τετράγωνα αλφάδια για την εξομάλυνση του εδάφους και νήματα στάθμης. Με αυτά τα μέσα ήταν ικανοί να επιτύχουν σε πολύ μεγάλο βαθμό ακρίβεια: το επίπεδο του πεζοδρομίου γύρω απο την πυραμίδα του Χέοπα διαφέρει μόνο κατά 2 cm. Παρ' ότι η περιοχή γύρω από την βάση της πυραμίδας, σκάφτηκε για δωθεί η αίσθηση ενός άλλου επιπέδου, η φυσική πέτρα μέσα στη περίμετρο έμεινε άθικτη για να δημιουργήσει ένα συμπαγή πυρήνα στο κατώτερο επίπεδο του τύμβου.
Όταν το υπόβαθρο ήταν έτοιμο, μπορούσε να ξεκινήσει η κατασκευή ενός ακριβούς τετραγώνου το οποίο θα αποτελούσε την βάση της πυραμίδας. Η κάθε πυραμίδα ήταν προσεκτικά ευθυγραμμισμένη έτσι ώστε οι πλευρές της να "βλέπουν" προς τους τέσσερις κύριους προσανατολισμούς. Αρχικά, η ανατολική όπως και η δυτική πλευρά ήταν ευθυγραμμισμένες στο βορρά με την βοήθεια αστερισμών. Οι Αιγύπτιοι χτίστες κατάφεραν με μεγάλη ακρίβεια, οι πλευρές της μεγάλης πυραμίδας να αποκλίνουν από τον βορρά κατά μέσο όρο τρία λεπτά της μίας μοίρας. Όταν η μία πλευρά ευθυγραμμιζόταν, οι υπόλοιπες κατασκευαζόταν με βάση αυτή γεωμετρικά και τις σημάδευαν στο έδαφος.
Πρόσφατα, υπήρξαν αρκετές προσπάθειες να αποδωθεί σημασία στη διαγώνια τοποθέτηση των τριών πυραμίδων της Γκίζας. Είναι αξιοπερίεργο το γεγονός ότι δεν υπήρχε κάποιο πρωταρχικό σχέδιο στο οποίο να βασίζεται αυτή η τοποθέτηση. Οι πυραμίδες χτίστηκαν σε διαφορετικές εποχές και σαν ξεχωριστά έργα. Επίσης, οι χώροι που περικλείουν τις πυραμίδες δεν συνδέονται μεταξύ τους όπως κάποιος θα περίμενε. Η διαγώνια τοποθέτηση είναι αποτέλεσμα της διαδικασίας κατασκευής: οι πυραμίδες είναι πιστά ευθυγραμμισμένες στο βορρά και η κάθε μία είναι χτισμένη πλαγίως στην άκρη του οικοπέδου και τραβηγμένη πίσω από τα προγενέστερα μνημεία για να υπάρχει καθαρή θέα των αστερισμών του βορρά.

Επιλογή και μεταφορά ογκόλιθων

Οι ογκόλιθοι που χρησιμοποιήθηκαν για την βάση της μεγάλης πυραμίδας εξορρύχθηκαν νότια της πυραμίδας με τις ίδιες μεθόδους που χρησιμοποιήθηκαν για την κατασκευή του χαρακώματος γύρω από τη Σφήκα. Οι κατασκευαστές θεώρησαν ότι η ποιότητα του ασβεστόλιθου ήταν πολύ φτωχή για το περίβλημα των πυραμίδων και έτσι καλής ποιότητας ασβεστόλιθος βρέθηκε στα λατομεία στην απέναντι όχθη του ποταμού, στην Tura, σε ένα λιμάνι που βρισκόταν στην άκρη της τοποθεσίας. Κατά μέσο όρο ο ασβεστόλιθος που χρησιμοποιήθηκε, ζύγιζε συνολικά 2.5 τόννους, αν και το μέγεθος της κατασκευής μειώνεται προς την κορυφή. Επιπλέον, κυβόλιθοι από γρανίτη μεταφέρθηκαν από την Aswan, για να τονίσουν εξωτερικά το χώρο της ταφής και για να προσδώσουν την αίσθηση ότι οι εσωτερικοί διάδρομοι είναι αδιαπέραστοι, έτσι ώστε να αποθαρρύνουν τους επίδοξους ληστές. Γρανίτης χρησιμοποιήθηκε στην κατώτατη ζώνη του περιβλήματος της πυραμίδας του Khafre καθώς επίσης και στην πυραμίδα του Menkaure.
Μετά την άφιξη των ογκόλιθων στο λιμάνι, έγινε η φόρτωση τους σε ξύλινα έλκυθρα και η ολίσθησή τους έγινε με σχοινιά στην βάση της πυραμίδας. Το μέγεθος της ομάδας που μετέφερε τον κάθε ογκόλιθο καθοριζόταν από το μεγεθός του. Μετά από ανασκαφές βρέθηκε μία από τις κατασκευές μεταφοράς των ογκόλιθων, η οποία αποτελούνταν από σειρές ξύλων τοποθετημένες σε μία βάση από συμπαγή λάσπη, μία τέτοια κατασκευή σίγουρα μείωνε την τριβή και βοηθούσε το πέρασμα του ελκύθρου μεταφοράς.
Σύμφωνα με κάποιες απόψεις, οι πυραμίδες δεν χτίστηκαν από σκλάβους αλλά από κληρωτούς εργάτες. Κάποιο μέρος των εργατών ήταν μόνιμο αλλά πολλοί από αυτούς ήταν εποχιακοί, την εποχή του καλοκαιριού ήταν σίγουρα μεγαλύτερο το ποσοστό των εργατών, εξαιτίας της ετήσιας πλυμμήρας του Νείλου η οποία εμπόδιζε τις εργασίες στα χωράφια. Πρόσφατες εκτιμήσεις προτείνουν ότι η πυραμίδα Khufu απασχόλησε εργατικό δυναμικό της τάξης των 20.000-30.000 ατόμων, οι οποίοι στεγαζόταν στη γύρω περιοχή.

Ράμπες και κατασκευή

Ένα από τα ζητήματα που επιδέχεται πολλές διαφορετικές απόψεις, είναι η μέθοδος της ανύψωσης των ογκόλιθων στη κατασκευή της πυραμίδας. Πολλές διαφορετικές απόψεις για την ανύψωση και την μετακίνηση των ογκόλιθων έχουν διατυπωθεί και οι περισσότερες συγκλίνουν στην εξής άποψη: στην χρήση κάποιου είδους ραμπών. Στην περίπτωση όμως της Γκίζας, δεν υπάρχουν ενδείξεις κάποιας χρήσης ραμπών. Τα μπάζα και η συμπαγής λάσπη που χρησιμοποιήθηκε για την πλήρωση των λατομείων (μετά την εξόρυξη) μπορεί να αποτελούν τα απομεινάρια τους. Ενδείξεις από άλλες τοποθεσίες υποδεικνύουν ότι αριθμός διαφορετικών ραμπών χρησιμοποιήθηκαν. Διαφορετικές λύσεις δόθηκαν για την μεταφορά των ογκόλιθων, καθώς οι εργασίες προχωρούσαν. Περίπου το 96 % του όγκου της πυραμίδας βρίσκεται στα δύο τρίτα του κάτω μέρους και κατά την κατασκευή των χαμηλότερων επιπέδων πολλές μικρές ράμπες πρέπει να διασφάλιζαν μεγάλη ροή ογκόλιθων στα επίπεδα που γινόταν εργασίες. Προς την κορυφή της πυραμίδας το ποσοστό ροής ήταν μικρότερο εξαιτίας της δυσκολίας στην ανύψωση. Στην κορυφή πια, υπήρχε μεγάλη βελτίωση του τρόπου ανύψωσης και μετακίνησης.
Κάθε ογκόλιθος λαξευόταν, όταν είχε ήδη μετακινηθεί στην κατάλληλη θέση, έτσι ώστε να εφαρμόζει τέλεια στον διπλανό του. Οι ογκόλιθοι του περιβλήματος είναι τόσο κοντά τοποθετημένοι έτσι ώστε είναι δύσκολο να διακρίνει κάποιος τον αρμό μεταξύ τους. Κονίαμα από γύψο χρησιμοποιήθηκε για να γεμίζει τα κενά που μπορεί να υπήρχαν και πρέπει επίσης να βοηθούσε και ως λιπαντική ύλη για την ευκολότερη τοποθετησή των ογκόλιθων.Τα ακραία γωνιακά τμήματα ήταν αυτά που τοποθετούνταν πρώτα για να διασφαλιστεί ότι κάθε επίπεδο ήταν σωστά ευθυγραμμισμένο. Οι διαγώνιες αποστάσεις μετρούνταν για να ελεγχθεί ότι η κατασκευή είναι τετραγωνισμένη.

ΠΥΡΑΜΙΔΑ ΧΕΟΠΑ

Για την αποπεράτωσή της χρειάστηκαν 30 χρόνια δουλειάς από 100.000 εργάτες-δούλους, πολλοί από τους οποίους πέθαναν κατά τη διάρκεια κατασκευής της. Το μνημείο σήμερα συγκινεί τους επισκέπτες της Αιγύπτου για το μεγαλείο του και την τεχνική του και προβληματίζει τους σύγχρονους ειδικούς για το πώς μπόρεσαν να λύσουν τα τόσα προβλήματα μηχανικής και στατικής οι αρχαίοι συνάδελφοί τους.

Η ΠΥΡΑΜΙΔΑ ΑΠΟ ΜΗΧΑΝΙΚΗ ΑΠΟΨΗ

Η Κατασκευή της διήρκησε πάνω από 20 χρόνια και ολοκληρώθηκε γύρω στο 2560 π.Χ.. Η Μεγάλη Πυραμίδα του Χέοπα ήταν το υψηλότερο ανθρώπινο δόμημα στον κόσμο για πάνω από 3.800 χρόνια.

Η Μεγάλη Πυραμίδα καλυπτόταν από πέτρινο περίβλημα που αποτελούσε λεία εξωτερική επιφάνεια, αυτό που φαίνεται σήμερα είναι η υποκείμενη δομή του πυρήνα. Υπήρξαν διάφορες επιστημονικές θεωρίες σχετικά με τις τεχνικές κατασκευής της Μεγάλης πυραμίδας. Οι περισσότερες αποδεκτές θεωρίες κατασκευής βασίζονται στην ιδέα ότι χτίστηκε με τεράστιες πέτρες που τις μετακινούσαν από ένα λατομείο και το σύρσιμο και την άρση τους στη θέση του.
Συνολικά πάνω από 2.300.000 Μπλοκ του ασβεστόλιθου και του γρανίτη χρησιμοποιήθηκαν κατά την διάρκεια της κατασκευής , με μέσο όρο ανα κατηγορία βάρους 2,5 τόνων και καμία δεν ζυγίζει λιγότερο από 2 τόνους.
Τα μεγάλα συγκροτήματα που χρησιμοποιούνται για το ανώτατο όριο του τμήματος του βασιλιά ζυγίζει 9 τόνους.
Ημερομηνία Κατασκευής (περίπου): 2589 Π.Χ.
Διάρκεια κατασκευής : 20 έτοι.
Συνολικό βάρος (περίπου): 6,5 εκατομμύρια τόνοι.
Η βάση της πυραμίδας καλύπτει 13 στρέμματα, 568.500 τετραγωνικά πόδια και το μήκος της κάθε πλευράς ήταν αρχικά 754 πόδια, αλλά τώρα είναι 745 πόδια.
Το αρχικό ύψος ήταν 481 πόδια αλλά τώρα είναι μονο 449 ποδια

ΤΟ ΜΥΣΤΗΡΙΟ ΤΗΣ ΠΥΡΑΜΙΔΑΣ

Ακόμα και αν είχαμε ελικόπτερα, τρακτέρ και φορτηγά στη διάθεσή μας, θα ήταν δύσκολο να κατασκευάσουμε σήμερα τη Πυραμίδα της Γκίζας. Το κτίσμα χρονολογείται περίπου πριν από 4.500 χρόνια και είναι τόσο εντυπωσιακό, ώστε κάποιοι άνθρωποι θεωρούν πως το έφτιαξαν εξωγήινοι. Με την εξέλιξη της τεχνολογίας, ωστόσο, οι επιστήμονες έχουν αναπτύξει θεωρίες για την κατασκευή της και πολύ σύντομα μπορεί να τους ζητηθεί να τις εφαρμόσουν.

O Jean-Pierre Houdin είναι ένας Γάλλος αρχιτέκτονας που, σε συνεργασία με την εταιρία 3D γραφικών Dassault Systems, η οποία του έδωσε τα κονδύλια, προσπαθεί να δημιουργήσει ένα εικονικό μοντέλο της διαδικασίας κατασκευής της πυραμίδας. Παράλληλα, μια ομάδα επιστημόνων του Πανεπιστημίου Laval στο Κεμπέκ σχεδιάζει τώρα μια υπέρυθρη απεικόνιση, η οποία θα μπορούσε να μας δώσει μια πιο εσωτερική ματιά στη σπειροειδή ράμπα που φαίνεται πως υπήρχε στο εσωτερικό του κτιρίου.

Ας πάρουμε τα πράγματα από την αρχή: Η πυραμίδα της Γκίζας έχει 756 μέτρα μήκος σε κάθε πλευρά και 481 μέτρα ύψος. Αποτελείται από 2.3 εκατομμύρια πέτρες, που ζυγίζουν περίπου 3 τόνους η καθεμία, με συνολική μάζα 6,5 εκατομμύρια τόνους. Ο θρύλος λέει ότι το κτίριο φτιάχτηκε σε διάστημα 20 ετών και ο ρυθμός χτισίματος απαιτούσε χιλιάδες σκλάβους να δουλεύουν νυχθημερόν.

Σύμφωνα με την θεωρία του Houdin, το κάτω μέρος της πυραμίδας κατασκευάστηκε από πέτρες που σύρθηκαν πάνω σε μια εξωτερική ράμπα. Αλλά για όλη την υπόλοιπη πυραμίδα οι Αιγύπτιοι έφτιαξαν μια άλλη, εσωτερική ράμπα με ανοδική πορεία, η οποία ειχε είχε ελαφριά κλίση και πάνω σε αυτή τοποθετούνταν οι ογκόλιθοι.

Για να ξαναφτιάξουμε σήμερα μια τέτοια πυραμίδα θα χρησιμοποιούσαμε οχήματα, γερανούς και ελικόπτερα και γύρω στους 2.000 εργαζόμενους. Η κατασκευή θα διαρκούσε πέντε χρόνια και θα κόστιζε 5 δισ. δολλάρια. Για να υπολογίσει το κόστος, ο Houdin και οι συνεργάτες του βασίζονται στο κόστος της κατασκευής του φράγματος Hoover στο Κολοράντο κατά τη διάρκεια της Μεγάλης Ύφεσης, του οποίου ο όγκος είναι περίπου ίσος με αυτόν της πυραμίδας της Γκίζας.

«Είμαι αρκετά σίγουρος ότι μπορούσαμε να κάνουμε το ίδιο και σήμερα, και θα ήταν η πιο οικονομική μέθοδος», αναφέρει χαρακτηριστικά ο Houdin στο Life's Little Mysteries. Υπάρχουν βέβαια δύο βασικές διαφορές μεταξύ της πυραμίδας του τότε και του τώρα. Πρώτον, αντί για τους ανθρώπους που φορτώνονταν για να κουβαλήσουν τις πέτρες, τώρα αυτές θα μεταφέρονταν με ένα είδος κινητήρα. Για τα τελευταία 10-15 μέτρα της κορυφής θα μπορούσε να χρησιμοποιηθεί ένας μικρός γερανός, ακολουθώντας το μοτίβο του κτισίματος των ουρανοξυστών.

Όσο ο Houdin φτάνει πο κοντά στο να λύσει το μυστήριο της κατασκευής της πυραμίδας της Γκίζας, έχει ήδη ξεκινήσει ένας άλλος διαγωνισμός για την δημιουργία ενός παρόμοιου κατασκευαστικού μοντέλου.

Η Earth Pyramid Project, με έδρα το Ηνωμένο Βασίλειο, συγκεντρώνει κεφάλαια για να στήσει μια πυραμιδική δομή με το όνομα «Πυραμίδα της Γης» σε μια θέση που δεν έχει ακόμα αποφασιστεί, χτισμένη από ογκόλιθους που προέρχονται από όλο τον κόσμο. Θα περιέχει μια χρονοκάψουλα, που θα ανοίξει σε 1000 χρόνια από τώρα.

Η Πυραμίδα της Γης, που θα χρηματοδοτηθεί από κυβερνήσεις και οργανισμούς σε όλο τον κόσμο, δεν θα παρέχει μόνο ένα παράθυρο στο σημερινό πολιτισμό για τις μελλοντικές κοινωνίες, αλλά θα χρησιμεύσει και ως μια ευκαιρία να δοκιμάσει ο Houdin τη θεωρία του για την κατασκευή της Πυραμίδας της Γκίζας